Domasłów

Parafia – pw. św. Idziego Opata w Domasłowie

Domasłów 84, 63-642 Perzów 
tel. 62 78 61 168

Księża
Ksiądz mgr Arkadiusz Wieczorek – Proboszcz

Na terenie parafii

Kaplica Miechów, św. Mikołaja Biskupa

Historia

Parafia

Parafia erygowana prawdopodobnie już w XIII wieku, pierwsza wzmianka o kościele, i istniejącej tutaj parafii, znajduje się w dokumencie kardynała Jana od św. Marka z 14 stycznia 1376, który wymienia Domasłów, wśród parafii archiprezbiteratu sycowskiego. Kościół parafialny, drewniany był wówczas pod wezwaniem św. Stanisława Szczepanowskiego, zapewne fundacji książęcej. Z kolei ks. Stanisław Kozierowski przypuszcza, ze fundatorami byli cystersi z Lubiąża.

W połowie XVI wieku, kościół przeszedł w ręce protestanckie i dopiero w 1654 roku, przywrócono w nim kult katolicki. W 1654 roku proboszczem katolickim w Domasłowie został ks. Wojciech (Adalbert) Gabrielowicz. Według protokołu powizytacyjnego z 1666 roku, drewniany kościół w Domasłowie (Domaslow) poświęcony jest św. Stanisławowi, w ołtarzu głównym znajdują się figury Matki Bożej i świętych Piotra i Pawła. Kolatorami kościoła byli Korzcińscy (Trzcińscy). W tym czasie do parafii należał kościół filialny w Miechowie (Mechau) i wieś Perzów (Perzau). Majątek kościelny składał się z 60 talarów. Proboszcz Gabrielowicz mieszkał przy drewnianym kościele filialnym w Miechowie, z posiadłości Pretwicza pobierał dziesięcinę z 221 łanów, 11 wierteli obojga zboża i grosz stołowego, z folwarku 3 wiertle tegoż zboża, z Miechowa 7 wierteli, z Perzowa inkorporowanego do parafii rościł sobie prawo do 19 wierteli obojga zboża z 19 łanów. Miał też pole o 4 wiertelach jarzyny i 3 ozimy.

Po śmierci ks. Gabrielowicza w 1672 roku, powierzono parafie opiece proboszcza turkowskiego Jana Franciszka Columbinusa. Po jego śmierci (27 sierpnia 1692), parafia w Domasłowie otrzymała własnego proboszcza w osobie ks. Józefa Malika. Po jego śmierci, parafia Domasłów w latach 1706‑1718znów znalazła się pod opieką parafii Turkowy (ks. Tomasz Szczęsny zm. 2 lutego 1711 roku, i ks. Mateusz Tomasz Kupiec). W 1718 roku, parafia otrzymała samodzielnego proboszcza ks. Mateusza Franciszka Długosza, (świecenia w 1706 r.), który posługiwał tutaj do 1723 roku. Jego staraniem, wzniesiono nowy, drewniany kościół pod wezwaniem świętego Idziego. Po ks. Długoszu, który objął parafię w Drołtowicach (niem. Rudelsdorf), w listopadzie 1723 roku, przybył do Domasłowa, ks. Ferdynand Ksawery Klose z Grębanina, a po nim, w 1725 roku ks. Józef Nyko.

W 1726 roku spłonęły wszystkie budynki plebańskie. Po ks. Nyko od 2 marca1742 roku, parafia była pod zarządem proboszcza trębaczowskiego (ks. Antoni Franciszek Jurczyk). 1 lipca 1743 roku proboszczem został ks. Jerzy Szczepanek (ur. w Jemielnicy; święcenia 1733 r.) posługujący do 1749 roku. Jego następcą w latach 1750‑1754 był ks. Franciszek von Holln, dotychczasowy kapelan w Rychtalu. 20 stycznia 1755 roku, proboszczem został ks. Antoni Beck (wcześniej kapelan w kościele św. Marcina we Wrocławiu). Po Wielkanocy 1756 roku, posługiwał w Domasłowie ks. Andrzej Franciszek Cauza. Był on ostatnim proboszczem w Domasłowie. Po jego śmierci w 1758 roku, parafia była pod opieką najpierw proboszczów z Trębaczowa, później z Turków. Wprawdzie Pozer będący patronem kościoła 1 września 1829 roku, przedstawił na proboszcza w Domasłowie księdza Gottschlanka ze Smogorzowa jednak na propozycję władz duchownych przekazał beneficjum księdzu Turkowskiemu. Gdy w 1842 roku Domasłów i 1851 roku Perzów nabyli książęta sycowscy, jako nowi patronowie kościoła w Domasłowie połączyli go ostatecznie z Turkowami.

W 1820 roku, staraniem ks. Augustyna Jana Schiwiga, zbudowano nowy, murowany, poryty gontem, poświęcony w niedzielę po św. Mikołaju. Kościół posiadał kaplicę grobową Pozerów, rodziny dziedziczącej Domasłów. W 1822 roku, kościół otrzymał organy. W tym samym roku patronat kościoła ofiarował świątyni obraz Chrystusa, autorstwa Willmanna, który odkupił od kuratora uniwersyteckiego Neumanna z Wrocławia. 9 grudnia 1843 roku, huragan przewrócił wieżę kościoła i uszkodził dzwony. W 1845 roku, nabożeństwo odprawiano tutaj co czwartą niedzielę, kazanie w języku polskim. W 1860 roku staraniem Karla Seisserta rolnika z Turków, którego rodzice byli pochowani na cmentarzu kościelnym w Domasłowie, zebrano 500 talarów na budowę nowej wieży, a on sam zadeklarował się wykonać roboty kowalskie i dostarczyć potrzebne żelazo i wapno. Do inwestycji nie doszło z powodu braku zgody patronatu.

W 1916 roku, wskutek uderzenia piorunu, kościół spłonął, ze wszystkim co w nim było. Resztki dzwonów pozbierano i przelano na jeden dzwon, który zawieszono w nowo zbudowanym kościele. Materiały do budowy nowej świątyni dostarczył książę Biron von Kurland z Sycowa. Uroczystego poświęcenia kościoła w uroczystość odpustową, ku czci jej patrona – świętego Idziego, dokonał proboszcz turkowski ks. Leopold Nowak, 2 września 1923 roku. 3 marca 1926 ks. Nowak zwrócił się z prośbą do Arcybiskupa Poznańskiego, aby filię Domasłów, wraz z wsią Miechów przyłączono do parafii Trębaczów, a Koza Wielka miała pozostać przy Turkowach. Dekretem z 10 stycznia 1929 roku, J. E. ks. kard. August Hlond, prymas Polski, wyłączył ongiś samodzielną, a później przyłączoną do parafii Turkowy, parafię Domasłów w dekanacie bralińskim z parafii macierzystej i usamodzielnił ją. Do parafii należały wsie Domasłów, Miechów i Koza Wielka, natomiast Perzów pozostał w granicach parafii turkowskiej. Dekret wszedł w życie w Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego 1929 roku. Administratorem parafii był ks. dr Leon. Śmiśniewicz z Turków. Z dniem 1 lipca 1930 roku, administrowanie parafii domasłowskiej, kard Hlond, powierzył ks. Andrzejowi Czechowi proboszczowi z Trębaczowa, trzy lata później 1 lipca 1933 roku, parafię powierzono w opiekę ks. Walerianowi Zimmerowi, proboszczowi z Turków– zmarłemu w 1937 roku, którego pochowano w Domasłowie.

W czasie II wojny światowej, kościół zamknięto i częściowo ograbiono z wyposażenia i paramentów. Od 7 marca 1945 opiekę na parafią w Domasłowie powierzono ks. Zbigniewowi Wroniewiczowi z Trębaczowa. Od 15 czerwca 1946 na wikariat przy kościele w Trębaczowie powołano ks. Antoniego Serwatkę (ur. 5 września 1906 r., święcenia 2 czerwca 1946 w Gnieźnie, administrator w Łękach Wielkich, od 1966 roku proboszcz w Dubinie, zmarł 6 września 2000 r.), który z polecenia władzy duchownej, 6 maja 1948 roku, przeniósł się do Domasłowa. W 1946 roku, kościół zelektryfikowano, a jego wnętrze odmalował malarz Leopold Rabiega. Projekt polichromii wykonał prof. Wacław Taranczewski z Poznania. Na prośbę mieszkańców Perzowa, Jana Moskalika i Jana Misieka, arcybiskup poznański Walenty Dymek, dekretem z 11 marca 1947 roku, przyłączył cześć Perzowa do parafii w Domasłowie. Od 16 listopada 1948 roku, posługuje tutaj ks. Henryk Kaliszan, proboszcz trębaczowski. W 1949 roku, przybył do Domasłowa ks. Wiktor Nowak ur. 1 lipca 1917 r. w Sierakowie, świecenia 22 grudnia 1945, wikary w Poznaniu‑Starołęce, Buku, Śremie, i Trębaczowie, zarząd nad parafią w Domasłowie otrzymał 1 marca 1950 roku), który posługiwał tutaj do chwili swojej śmierci 2 kwietnia 1971 roku. Za jego czasów w 1953 r. przełożono dach na kościele a w 1955 roku, zbudowano obecną plebanię. Od 1 lipca 1971 roku, do 30 czerwca 1985 roku, proboszczem był Idzi Iwański (ur. 1 września 1918 roku, w Ostrówcu, w 1938 roku wstąpił do Towarzystwa Salezjańskiego. Po wojnie ukończył seminarium w Krakowie, gdzie spotkał, ówczesnego kleryka Karola Wojtyłę, późniejszego papieża Jana Pawła II. Wyświęcony 15 czerwca 1947 roku we Włocławku, wikary w katedrze włocławskiej, Pile, Łodzi, Ostrowie Wielkopolskim, Michorzewie, i Rydzynie, gdzie nastąpiła jego inkerdynacja do archidiecezji poznańskiej. Po przejściu na emeryturę w 1985 zamieszkał w Kępnie, gdzie zmarł 29 maja 2009 roku. Jego siostra Maria, imię zakonne Achilea, posługująca w zakonie sióstr Boromeuszek, była w latach 1977‑1983 przełożoną domu zakonnego w pobliskim Trębaczowie). Po księdzu Iwańskim przez kolejnych 14 lat proboszczem w Domasłowie był ks. Tomasz Ilski. Od 1 lipca 1999 roku, proboszczem był ks. Paweł Jabłoński, a od 1 lipca 2007 roku, ks. Piotr Szkudlarek. Od 22 października 2012 roku duszpasterzem był ks. Tomasz Płóciennik. Obecny proboszcz ks. Arkadiusz Wieczorek objął administrowanie w 2015 roku.

Od XIX wieku, w dzień odpustu świętego Idziego, pielgrzymują do Domasłowa, mieszkańcy Mnichowic, w podzięce za ocalenie od śmiertelnej zarazy.

Kościół

 Kościół, murowany, orientowany, jednonawowy, niekonsekrowany, kryty dachówką z wieżyczką pośrodku dachu, na sygnaturkę, kształtu barokowego kryta blachą (dawniej dachówką), otynkowany. Prezbiterium zamknięte półkuliście, kruchty od zachodu i od południa, dwie zakrystie przy ścianach prezbiterium. We wnętrzu strop z fasetą. W wyniku remontu przeprowadzonego w latach 70. XX wieku, zlikwidowano większość dawnego wyposażenia świątyni:

– ołtarz główny z obrazem świętego Idziego, ołtarze boczne, ambonę, chrzcielnicę, balustradę, 7 głosowe organy (prawdopodobnie z kościoła w Kępnie), Droga Krzyżowa – olej na płótnie.

Obecny wystrój wnętrza:

– ołtarz główny – w 2004 roku, w retabulum ołtarza figura Matki Boskiej Fatimskiej, zasłaniana obrazem świętego Idziego, namalowanym w latach siedemdziesiątych XX wieku,

– ołtarze boczne, „Miłosierdzia Bożego” (obraz z lat 70. XX wieku) i „Matki Bożej Nieustającej Pomocy” z 2004 roku,

– przedwojenny obraz „Serca Pana Jezusa” ze starego ołtarza bocznego,

– dwie gipsowe figury św. Józefa i św. Antoniego – przedwojenne,

– stacje Drogi Krzyżowej – odlewy gipsowe – II połowa XX wieku,

– chrzcielnica, ołtarz soborowy i ambonka – 2004 r.,

– 5 ornatów z darów amerykańskich z 1948 roku.

Przy kościele dzwonnica, konstrukcji metalowej z trzema dzwonami (jeden po ewangelicki z drewnianej dzwonnicy w Domasłowie).

Kościół filialny pw. św. Filipa i Jakuba w Kozie Wielkiej

Istniejący w Kozie Wielkiej kościółek drewniany kryty gontem jest jednym z najstarszych kościołów na terenie gminy Perzów. Dokumenty z 1376 roku ukazują,że w pierwszych początkach był kościołem parafialnym, będącym w archiprezbiteriacie (dekanacie) sycowskim, do którego należała także miejscowość Syców. Tak więc przypuszcza się, że Syców na początku XIV wieku należał do kościoła parafialnego w Kozie Wielkiej. W XVI wieku pod wpływem reformacji przestał być kościołem katolickim i stał się filią Ślizowa jako kościół wyznania reformowanego. Jak opisuje Ks. Janiszewski w latach od 1598 roku do 1633 roku wraca do katolików. Na krótki okres znów staje się ewangelickim. Dopiero w 1638 roku odzyskują go katolicy, do których należy do dziś. Źródła niemieckie w 1651 roku określają stan świątyni jako zły. Losy stojącego do dziś kościoła były burzliwe, często zmieniał swoich opiekunów. Datacja obecnej świątyni nie jest dokładnie znana, jedne źródła wskazują wiek XVII, a inne XVIII. Obecny kościół, podobnie jak pierwotny, który się spalił jest drewniany, kryty gontem. Jego polichromię odnowiono w latach 1883, 1884, 1927, 1963, natomiast wnętrze w latach 1996 i 2003228. Świątynia poświęcona czci św. Filipa i Jakuba od czasu przejęcia przez reformację nie odzyskała już statusu kościoła parafialnego i jest kościołem filialnym należącym do parafii rzymskokatolickiej w Domasłowie. Znajduje się na wzgórzu w sąsiedztwie grochodrzewów z pobliskiego cmentarza.

Kościół jest konstrukcji zrębowej, zewnątrz oszalowany. Posiada zbudowaną słupowo wieżę. Prezbiterium zamknięte wielobocznie z murowaną zakrystią od północy. Dach zabytku jest dwuspadowy, z wydatnym okapem nad prezbiterium. Podobne rozwiązania były stosowane w późnogotyckiej drewnianej architekturze sakralnej. Dach pokryto gontem, natomiast wieżę blachą. Wieża została zadaszona namiotowo z kulą i krzyżem na szczycie. Świątynia posiada jedną nawę, nad którą wznosi się wieżyczka na sygnaturkę.  Obecne wyposażenie: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne oraz ambona są neoklasycystyczne pochodzące z XIX wieku. W ołtarzu głównym umieszczono wizerunek patronów tego miejsca, Apostołów Filipa i Jakuba. W bocznych ołtarzach są obrazy Matki Bożej Różańcowej oraz Serca Pana Jezusa. Chór wsparty jest na dwóch słupach, a na jego parapecie jeszcze niedawno zobaczyć można było sześć płaskorzeźb, pochodzących ze skrzydeł tryptyku, byli to: św. Weronika, św. Zofia oraz święci Piotr, Bartłomiej, Jan Ewangelista i Jakub Starszy. Gotyckie płaskorzeźby, pochodzące z połowy XV wieku, obecnie znajdują się w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu. Kościół posiada dwa dzwony, odlane w 1846 roku we wrocławskiej, rodzinnej firmie ludwisarzy Klagemannów.

Kościół filialny pw. św. Mikołaja w Miechowie

W dawnych czasach, o których czytamy w różnych zapisach, w środku wsi stał drewniany kościół pod wezwaniem świętego Mikołaja z cmentarzem grzebalnym istniejącym i czynnym do dziś. Na cmentarzu pozostała dzwonnica, pierwotnie drewniana, a obecnie metalowa z dzwonem używanym w czasie pogrzebów. Według odnalezionych zapisów z 1376 roku, kościół nie był wymieniany jako parafialny. W czasach reformacji, w XVI i XVII wieku kościół znajdował się w rękach protestantów. Natomiast w 1654 roku kościół w Miechowie przywrócony został katolikom. W 1666 roku ukazały się „Dzieje Archidiecezji Poznańskiej”, pod redakcją ks. dr Józefa Nowackiego, w których czytamy, że świątynia w Miechowie należy do parafii Domasłów. Stan techniczny kościoła był jednak bardzo zły, więc w 1772 roku został on rozebrany. W późniejszym okresie Miechów został włączony do parafii Turkowy gdzie należał także w 1772 roku w czasie jego rozbiórki i dokąd został zabrany obraz „Narodzenie Pana Jezusa”, wykonany na płótnie o wymiarach 3,00 x 1,85 m namalowany przez ucznia Rubensa, Michaela Willmanna. W okresie po rozebraniu kościoła w Miechowie wyznawcy religii katolickiej należeli do różnych parafii: turkowskiej, domasłowskiej oraz trębaczowskiej. Oprócz parafii katolickiej w Miechowie istniała także Gmina ewangelicka, a jej członkowie należeli prawdopodobnie do parafii Syców  lub Pisarzowice. Dla gminy ewangelickiej nabożeństwa odprawiane były w budynku szkoły. Ze względu na znaczne oddalenie kościoła parafialnego, miejscowa ludność katolicka uczęszcza na nabożeństwa do kościołów filialnych położonych bliżej w Kozie Wielkiej lub w Domasłowie. Po II wojnie światowej miejscowości Miechów i Ludwiczyn należały do parafii Domasłów. W roku 1985 na zebraniu wiejskim mieszkańców Miechowa i Ludwiczyna uchwalono zbudowanie kaplicy w czynie społecznym tych mieszkańców na miejscowym cmentarzu w Miechowie w miejscu gdzie przed wiekami był kościół. Kaplica ta została zbudowana w latach 1985‑1987, z pustaków cementowo‑żużlowych, z drewnianym dachem pokrytym blachą i wewnętrznym wystrojem z drewna. Kronika Kaplicy w Miechowie, przekazana wraz z dokumentacją parafii rzymsko‑katolickiej w Domasłowie ukazuje szczegółowy opis budowy oraz znajdują się w niej nazwiska fundatorów. Kaplica została poświęcona w dniu 3 lipca 1988 roku przez ks. biskupa Zdzisława Fortuniaka. Wokół kaplicy znajduje się czynny cmentarz grzebalny.